Ηλίας Σιακαντάρης: Να πάμε στον τουρισμό, όπου πραγματικά τα στοιχεία και τα δεδομένα είναι χρήσιμα είναι πολύτιμα για να μπορέσεις να αλλάξεις, να προσαρμόσεις την στρατηγική σου, την πολιτική σου, είτε σε επιχειρησιακό είτε σε κλαδικό επίπεδο. Θα πάω στον κ. Γιάννη Ρέτσο, τον Πρόεδρο του ΣΕΤΕ που έχουμε στην τηλεφωνική μας γραμμή και τον ευχαριστώ πολύ. Καλημέρα σας κ. Ρέτσο.
Γιάννης Ρέτσος: Καλημέρα κ. Σιακαντάρη.
Ηλίας Σιακαντάρης: Λοιπόν, μπήκαμε στην άνοιξη κανονικά, το αισθανόμαστε και έξω, η σεζόν υπό άλλες συνθήκες θα ξεκινούσε στον κλάδο του τουρισμού στην Ελλάδα. Εδώ ακόμη περιμένουμε. Έχουμε εξελίξεις εντός με τα self test και το πώς αυτά θα μπορέσουν να απελευθερώσουν λίγο την κινητικότητα, έχουμε και εξελίξεις εκτός, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σημειωτόν θα τις αποκαλούσα, με το διαβατήριο του εμβολιασμού, δεν ξέρω πώς σας φάνηκαν εσάς οι εξελίξεις από την Ευρώπη κατ’ αρχάς για το πιστοποιητικό εμβολιασμού, αν σας ικανοποιούν.
Γιάννης Ρέτσος: Προφανώς πολύ θετικές. Και άλλωστε ο ΣΕΤΕ είχε τοποθετηθεί από τον Ιανουάριο όταν έγινε η πρόταση αυτή από τον πρωθυπουργό προς την Ευρώπη η οποία θυμίζω ότι κατ’ αρχήν απαξιώθηκε και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Εμείς την είχαμε στηρίξει από την αρχή, θεωρώντας ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό να δούμε έναν ενιαίο κανόνα για να ξαναρχίσουν τα ταξίδια. Άρα λοιπόν προς την κατεύθυνση αυτή, είναι απόλυτα θετική. Δείχνει έναν τρόπο, δείχνει πώς μπορεί να ξαναρχίσει ο κόσμος να ταξιδεύει. Από την άλλη, είναι σαφές πως, ό,τι θετικό και να συμβαίνει σήμερα ως προς τις διαδικασίες ή ως προς τα «όπλα» αντιμετώπισης της πανδημίας, τα πάντα θα εξαρτηθούν από την πορεία της. Και δυστυχώς ακόμα, μέχρι σήμερα που μιλάμε, η πανδημία αντί να αποκλιμακώνεται, επιδεινώνεται και κορυφώνεται. Και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Άρα, προτού δούμε μία ανάσχεση αυτού του τρίτου κύματος που βλέπουμε αυτή τη στιγμή, και πανευρωπαϊκά και παγκόσμια, δεν μπορούμε να κάνουμε πραγματικό σχεδιασμό, ούτε να προσδοκούμε σε συγκεκριμένες ημερομηνίες. Απλά ελπίζουμε και προσπαθούμε να οργανωθούμε με βάση και τις ενέργειες τις οποίες στην αρχή αναφέρατε.
Ηλίας Σιακαντάρης: Κ. Ρέτσο, θα σας το πω ευθέως. Φαίνεται ότι οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, η Γαλλία, η Γερμανία, λιγότερο η Ολλανδία, είδαν υποχώρηση μικρότερη φέτος στην πανδημία του 2020 από αυτήν που ανέμεναν. Το έσωσαν το παιχνίδι σχετικά με τον εσωτερικό τουρισμό, με τον διασυνοριακό τουρισμό τον κοντινό οδικό τουρισμό, είχαν μια πτώση της τάξης του 30% στις διανυκτερεύσεις. Η Ελλάδα, ο Νότος, η Ελλάδα ήταν πρώτη, με -70% στις διανυκτερεύσεις. Είναι κοινό μυστικό πλέον, ότι οι χώρες οι μεγάλες του ευρωπαϊκού πυρήνα, θα επιθυμούσαν φέτος να διατηρήσουν, να συγκρατήσουν κάπως το κύμα των πολιτών τους που θα πάει στις παραλίες της Μεσογείου, του νότου, της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Ιταλίας. Και για αυτό το λόγο, σέρνουν τα πόδια τους λιγάκι στο θέμα του πιστοποιητικού εμβολιασμού. Θα μπορούσε δηλαδή να είναι πιο γρήγορο, να διαφημιστεί καλύτερα, να διαμορφώσει ένα μεγαλύτερο momentum του προγραμματισμού ταξιδιού. Το βλέπετε εσείς αυτό, ή δεν το βλέπετε;
Γιάννης Ρέτσος: Κοιτάξτε, είναι σωστό αυτό που λέτε και μάλιστα θα έλεγα ότι έχει δύο διαστάσεις αυτό το πρόβλημα. Η μία είναι η οικονομική διάσταση. Αυτό που είπατε δηλαδή, ότι υπάρχει μία προσπάθεια των μεγάλων χωρών γι’ αυτό που λέγεται staycation, να κρατήσουμε δηλαδή τον κόσμο μας μέσα στη χώρα, ώστε το χρήμα να παραμείνει στη χώρα και να μη βγει στο εξωτερικό. Αυτός είναι ο ένας άξονας. Ο άλλος άξονας είναι ο πολιτικός, που έχει να κάνει με την αποτυχία των χωρών αυτών στην πλειοψηφία τους, ως προς τους εμβολιασμούς. Οι εμβολιασμοί στις χώρες αυτές προχωράνε πάρα πολύ αργά. Κατηγορούνται οι κυβερνήσεις από τους πολίτες ότι δεν φρόντισαν εγκαίρως να εξασφαλίσουν εμβόλια ακολουθώντας την κοινή ευρωπαϊκή γραμμή που έχει οδηγήσει αυτή τη στιγμή σε ένα πρόβλημα. Άρα λοιπόν αντιλαμβάνεστε ότι και πολιτικά είναι πάρα πολύ δύσκολο για τις χώρες αυτές όταν δεν εμβολιάζουν τον πληθυσμό τους με την ταχύτητα που θα θέλανε και που θα επιθυμούσε ο πληθυσμός, να μιλάνε για διακοπές στο εξωτερικό. Πάρα ταύτα…
Ηλίας Σιακαντάρης: Δίνοντας πασαπόρτι σε λίγους λέτε…Σε μία μικρή μειοψηφία.
Γιάννης Ρέτσος: Ακριβώς. Όμως αυτό είναι κάτι το οποίο φαίνεται πολύ έντονα τώρα. Τώρα που η πανδημία είναι στην κορύφωσή της και που η εμβολιαστική διαδικασία δεν έχει εξομαλυνθεί. Εκείνο που πιστεύω είναι ότι, θα είναι τόσο μεγάλη η πίεση από τον κόσμο μετά από παραπάνω από ένα χρόνο εγκλεισμού και ουσιαστικά αναστολής του τρόπου ζωής έτσι όπως ήταν πριν. Όταν η κατάσταση βελτιωθεί, αυτά θα αναιρεθούν. Και το μεγάλο «κλειδί» αυτή τη στιγμή, είναι η ανάσχεση της πανδημίας, που θα προέλθει προφανώς από την επιτάχυνση των εμβολιασμών. Όσο δηλαδή βλέπουμε να αρχίζει να υπάρχει επάρκεια στα εμβόλια που θεωρώ ότι, σύμφωνα με αυτά που βλέπουμε και διαβάζουμε, από Απρίλιο και μετά θα είναι καλύτερη η κατάσταση στην Ευρώπη. Όσο λοιπόν μπαίνουμε βαθιά μέσα στον Απρίλιο και στον Μάϊο πλέον και αρχίζουμε να βλέπουμε υποχώρηση της πανδημίας, αυτό που φαίνεται σήμερα σαν απαγορεύσεις ή προθέσεις απαγορεύσεων, είπε η Μέρκελ προχθές για παράδειγμα ότι ουσιαστικά θα απαγορεύσει στους Γερμανούς να βγαίνουν έξω από τη χώρα και σε λίγες ώρες αναγκάστηκε να ανασκευάσει. Ο Μπόρις Τζόνσον περνάει νομοθεσία την επόμενη εβδομάδα για πρόστιμο στους Βρετανούς αν βγαίνουν εκτός χώρας χωρίς σπουδαίο λόγο, μέχρι 30 Ιουνίου. Αυτό μπορεί να γίνει. Αλλά κρίνω ότι αν συνεχίσουν τα πράγματα τις επόμενες εβδομάδες προς την κατεύθυνση της επιτάχυνσης εμβολιασμών και της σταδιακής ανάσχεσης από την πανδημία, είναι πολύ πιθανό να αναιρεθούν ή να ακυρωθούν κάποια στιγμή μέσα στον Μάϊο και να αρχίσει πλέον μια κανονική συνθήκη. Όλα αυτά είναι υπό αίρεση.
Ηλίας Σιακαντάρης: Με αυτά και με αυτά όμως, μας περιγράφετε πάλι μία εξ’ ορισμού “κολοβή” τουριστική σεζόν από την αρχή …
Γιάννης Ρέτσος: Αυτό το ξέραμε. Δεν θα προσδοκούσε κανείς κάτι διαφορετικό. Εμείς, αν ανατρέξετε σε δηλώσεις μου και του ΣΕΤΕ, δηλώσεις από το τέλος της προηγούμενης χρονιάς, όχι τώρα, πριν ακόμα φύγει το 2020, εμείς μιλάγαμε, όταν είπαμε πρώτη φορά για το 50% των εσόδων του 2019, μιλάγαμε για το δεύτερο εξάμηνο. Ποτέ ο τουρισμός δεν σχεδίαζε και δεν προγραμμάτιζε για το πρώτο εξάμηνο. Γνωρίζαμε πάρα πολύ καλά ότι το α’ τρίμηνο θα είναι 100% χαμένο και στο δεύτερο τρίμηνο θα ξεκινούσε μία διαδικασία προετοιμασίας. Δεν μπορούσε κανείς ποτέ να προσδιορίσει πότε ακριβώς θα γινόταν αυτό. Τώρα που μπαίνει το δεύτερο τρίμηνο την επόμενη εβδομάδα, γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ότι η ρεαλιστική προσδοκία είναι να ξεκινήσεις σταδιακά να δέχεσαι κόσμο από τον Ιούνιο και μετά. Δεν μπορεί κάποιος να πει κάτι διαφορετικό αυτή τη στιγμή.
Ηλίας Σιακαντάρης: Και απ’ ό,τι φαίνεται θα έχουμε και αυξημένο φορτίο από τα Βαλκάνια, πράγμα το οποίο περιπλέκει και τον οδικό τουρισμό. Αυτό αφορά περισσότερο τους συναδέλφους σας στη Βόρεια Ελλάδα, στη Χαλκιδική και γενικότερα στη Βόρεια Ελλάδα. Το ερώτημα είναι, αυτή τη στιγμή, έχετε έναν μπούσουλα σε σχέση με το πού θα μπορούσαν να κινηθούν τα τουριστικά έσοδα φέτος;
Γιάννης Ρέτσος: Το είπα και πριν αυτό. Σας λέω το πιο σημαντικό από όλα είναι να εκμεταλλευτούμε την περσινή μας εμπειρία. Διότι πέρυσι μην ξεχνάτε ότι η Ελλάδα ήταν από τις λίγες χώρες που τουριστικά λειτούργησε. Και λειτούργησε σε μία πρωτόγνωρη συνθήκη με πρωτόκολλα και εκ του αποτελέσματος παρά τα όποια λάθη γίνουν και έγιναν, τα οποία είναι απόλυτα φυσιολογικά σε μία τέτοια συνθήκη, λειτούργησε καλά και η εμπειρία όσων ήρθαν, των λίγων ανθρώπων που ήρθαν στη χώρα, ήταν επίσης θετική. Άρα λοιπόν, η ουσία αυτή τη στιγμή είναι να προχωρήσουμε με βάση την περσινή μας εμπειρία και διορθώνοντας τα όποια λάθη, οργανωμένοι ακόμα καλύτερα και με το «όπλο» αυτή τη στιγμή των εμβολίων. Γιατί σας θυμίζω ότι και οι εργαζόμενοι στον τουρισμό και σε άλλες δραστηριότητες που έχουν επαφή με τον άνθρωπο, το πρόγραμμα είναι να εμβολιαστούν κατά προτεραιότητα. Άρα, θα έχουμε μία σειρά από όπλα μαζί με το πάρα πολύ ισχυρό brand της χώρας, 5ο διεθνώς σημειώνω παρέμεινε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, θα έχουμε λοιπόν τη δυνατότητα όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν παγκοσμίως, πανευρωπαϊκά, με την ύφεση της πανδημίας, να διεκδικήσουμε όσο γίνεται μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας. Τώρα, πού θα κάτσει η μπίλια στο τέλος, τι να σας πω, αυτό είναι αυτή τη στιγμή μία μαντεψιά, η οποία είναι παρακινδυνευμένη. Αλλά οτιδήποτε καταφέρουμε σε ένα εύρος από το 40% έως 50% των εσόδων του 2019, δηλαδή σε ένα εύρος από 7 – 7,5 έως 9 δισ. σε σχέση με το 2019, νομίζω ότι ακόμα μπορεί να θεωρηθεί ρεαλιστικό και θα είναι μία σημαντική επιτυχία και ενίσχυση για τα οικονομικά της χώρας μας.
Ηλίας Σιακαντάρης: Να σας ρωτήσω, θεωρείτε ότι μπορεί να έχουμε αυξημένες ροές από διμερείς συμφωνίες με χώρες όπως το Ισραήλ ή η ελπίδα ή η αισιοδοξία για αυτές τις ροές έχει υποχωρήσει με την έννοια ότι ποσοτικά δεν είναι τέτοιες που μπορούν να στηρίξουν…
Γιάννης Ρέτσος: Όχι, όχι, οι διμερείς συμφωνίες και έχουν ξεκινήσει να γίνονται, αναφέρω το Ισραήλ, γίνεται προσπάθεια με το Ηνωμένο Βασίλειο…
Ηλίας Σιακαντάρης: …κρατάει πολύ αυτή η προσπάθεια με το Ηνωμένο Βασίλειο, την ακούω για κανένα μήνα, μήπως έχει βαλτώσει, τι ακούτε εσείς;
Γιάννης Ρέτσος: Για το Ηνωμένο Βασίλειο, είναι τα πρώτα του βήματα εκτός ΕΕ. Δεν είναι εύκολα και δεν είναι πολύ απλό να συμφωνήσεις έστω και σε απλά ζητήματα συν του ότι, όπως σας είπα και στην αρχή, παίζεται και αυτό το πολιτικό παιχνίδι, του πώς εμβολιάζεις, πόσο θέλεις να κρατήσεις τον κόσμο σου μέσα στη χώρα για όσο μεγαλύτερο διάστημα γίνεται κ.λ.π. Οπότε εντάξει, υπάρχει εκεί θέμα. Αλλά θα είναι σημαντικές οι διμερείς συμφωνίες πέρα από το πιστοποιητικό εμβολιασμού, το οποίο καθορίζει λίγο την επικοινωνία εντός ΕΕ, οι διμερείς συμφωνίες που θα κάνουμε με τρίτες χώρες, με βασικές μας αγορές τρίτων χωρών, όπως είναι για παράδειγμα η Ρωσία, το Ισραήλ το αναφέρατε και γενικά η περιοχή της Μέσης Ανατολής. Αλλά ο μεγάλος άγνωστος, οι ΗΠΑ που για την Ελλάδα είναι μια πάρα πολύ σημαντική αγορά όσον αφορά στο εισόδημα, και εδώ ίσως αυτό το θετικό momentum που υπάρχει στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, ίσως είναι μια καλή αφορμή για να προχωρήσει και για εκεί κάτι τέτοιο, όσο δύσκολο και αν φαίνεται με δεδομένο ότι μιλάμε για μια τεράστια χώρα.
Ηλίας Σιακαντάρης: Πώς θα μπορούσε να προχωρήσει αυτό; Διμερή συμφωνία λίγο δύσκολο. Τί μορφή θα μπορούσε να πάρει;
Γιάννης Ρέτσος: Θα το δούμε αυτό, θα το δούμε στην πορεία. Το καλό θα ήταν να ξεκινήσει το βήμα να γίνει πρώτα σε επίπεδο ΕΕ. Να ξεκινήσουν ουσιαστικές επαφές για την επανέναρξη της επικοινωνίας και εκεί νομίζω ότι μετά θα μπορούσαν και τα κράτη-μέλη, τα οποία θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν κάποιες προνομιακές σχέσεις, να προχωρήσουν πιο γρήγορα σε κάποιες κινήσεις. Αλλά τέλος πάντων αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα. Θα το δούμε πώς θα εξελιχθεί τις επόμενες εβδομάδες. Οι Αμερικάνοι ούτως ή άλλως μέχρι σήμερα έχουν δείξει ότι, η νέα διοίκηση δηλαδή, δίνει πολύ μεγάλη έμφαση στην αντιμετώπιση της πανδημίας και δεν συζητά ακόμα οποιεσδήποτε κινήσεις ανοίγματος συνόρων κ.λ.π. Σε κάθε περίπτωση πάντως, αυτές οι διμερείς συμφωνίες θα είναι αποφασιστικής σημασίας για το τελικό αποτέλεσμα του τουρισμού φέτος.
Ηλίας Σιακαντάρης: Κ. Ρέτσο να σας ευχαριστήσω πολύ για την ενδιαφέρουσα συζήτηση, νομίζω ότι καταφέραμε να καταλάβουμε λίγο προς τα πού θα κινηθούμε φέτος.
