Το σημαντικό ρόλο της πιστοποιημένης εκτίμησης στη διαφανή, αξιόπιστη και ορθή λειτουργία της κτηματαγοράς υπογράμμισε το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Ελληνικού Παραρτήματος του Βασιλικού Ινστιτούτου Ορκωτών Πραγματογνωμόνων (RICS), το οποίο διοργάνωσε η ΔΕΘ ΑΕ στη Θεσσαλονίκη. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου «Is it for Real? Estate», επισημάνθηκε πως η ανάγκη ύπαρξης πιστοποιημένων εκτιμητών είναι ακόμα μεγαλύτερη σε περιόδους κρίσης, καθώς μειώνει τις πιθανότητες σφάλματος στις συναλλαγές, ενώ η πιστοποιημένη εκτίμηση χαρακτηρίσθηκε ως καταλύτης αντικειμενικότητας ανάμεσα στον πωλητή και τον αγοραστή.
Το συνέδριο ανέδειξε, μεταξύ άλλων, το επίκαιρο θέμα της αξιοποίησης της δημόσιας ακίνητης περιουσίας, διατυπώνοντας ερωτήματα για το πόσα από τα κρατικά ακίνητα μπορούν να τύχουν άμεσης αξιοποίησης, ελεύθερα από καταπατήσεις ή παραχωρήσεις προς χρήση στην τοπική αυτοδιοίκηση. Παράλληλα, έριξε στο …τραπέζι φιλόδοξες real estate προτάσεις για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης, με αιχμή του δόρατος την τουριστική κατοικία, ενώ παρουσίασε τις προοπτικές και τις τάσεις της εγχώριας και διεθνούς κτηματαγοράς.
Επαγγελματικά πρότυπα
Τη σημασία αναγνώρισης της εκτίμησης ως πιστοποιημένου επαγγέλματος υπογράμμισε ο πρόεδρος του RICS Europe, Dr. Ing. Luciano Capaldo, τονίζοντας πως συμβάλλει σημαντικά στις χρηματοοικονομικές αποφάσεις διεθνώς και λειτουργεί ως βάση μιας σειράς δραστηριοτήτων της αγοράς. Επισήμανε δε την ανάγκη για επαγγελματικά πρότυπα στον κλάδο, ενώ αναφέρθηκε στην «Κόκκινη Βίβλο» του RICS, η οποία περιέχει κανονισμούς, και οδηγίες βέλτιστων πρακτικών για τους εκτιμητές και σύντομα θα μεταφραστεί και στην ελληνική γλώσσα σε συνεργασία με την RICS Cyprus.
Στους στόχους του RICS Hellas, το οποίο αριθμεί 94 μέλη, αναφέρθηκε με τη σειρά του ο πρόεδρός του, Ιωάννης Γκάνος, σημειώνοντας πως συνεχίζεται η προσπάθεια για το άνοιγμα του επαγγέλματος, ώστε να υπάρξει ισοτιμία με τους ορκωτούς εκτιμητές.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της ΔΕΘ ΑΕ, Γιάννης Κωνσταντίνου, τόνισε πως η έλλειψη αξιόπιστων κανόνων εκτίμησης είναι ένα ακανθώδες πρόβλημα της αγοράς ακινήτων, ενώ η ορθή εκτίμηση ενός ακινήτου βρίσκεται στον πυρήνα της επενδυτικής απόφασης.
Ελληνική κτηματαγορά και δημόσια περιουσία
Φιλόδοξη πρόταση για τη δημιουργία υπερπολυτελών τουριστικών συγκροτημάτων προς πώληση σε δημόσιες εκτάσεις, με στόχο την ενίσχυση της ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας, διατύπωσε από την πλευρά του ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ, Δημήτρης Μάρδας. Συγκεκριμένα, πρότεινε να ενταχθούν δημόσιες εκτάσεις απαράμιλλου κάλλους σε σχέδια αξιοποίησης με σκοπό τη δημιουργία και πώληση πολυτελών τουριστικο-οικιστικών πρότζεκτ, μέσω της έκδοσης δεκαετών τουριστικών ομολόγων, που να μπορούν να κυκλοφορήσουν στην αγορά. Κατά τον κ. Μάρδα, με την αξιοποίηση αυτή θα αυξηθούν τα έσοδα του κράτους, θα αναπτυχθούν οι επιλεγείσες περιοχές, ενώ παράλληλα θα τονωθεί η εγχώρια παραγωγή στον κλάδο των κατασκευών.
Την πορεία της εγχώριας κτηματαγοράς αναμένεται να επηρεάσει η δρομολογούμενη αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας, η οποία μπορεί να γίνει εργαλείο εξόδου από την δημοσιονομική κρίση και να συμβάλει μερικώς στην αντιστροφή κάποιων από τις αρνητικές τάσεις στην αγορά. Την εκτίμηση αυτή έκανε ο αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Πειραιώς Real Estate, Γιώργος Παπαϊωάννου, από το βήμα του συνεδρίου. Τόνισε μάλιστα πως ο προσανατολισμός της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας πρέπει να έχει χαρακτηριστικά εξωστρεφούς ανάπτυξης, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω επιβάρυνση των θεμελιωδών στοιχείων της εγχώριας αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό τα αστικά εμπορικά ακίνητα μεγάλης προβολής και αναγνωρισιμότητας και εκτάσεις με καθορισμένο πλαίσιο χρήσεων γης και προσανατολισμό την ανάπτυξη τουριστικής κατοικίας, είναι ακίνητα που μπορούν να προσελκύσουν ξένα και εγχώρια επενδυτικά κεφάλαια. Ο κ. Παπαϊωάννου έκανε επίσης λόγο για την ανάγκη δημιουργίας ανώτατων σχολών και τμημάτων real estate στα ελληνικά πανεπιστήμια.
Την εκτίμηση πως η εγχώρια αγορά ακινήτων θα είναι από τις πρώτες που θα ανακάμψουν αν υπάρξουν θετικά σημάδια επίλυσης των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική οικονομία, καθώς ιστορικά έχει δικαιώσει τους επενδυτές της, διατύπωσε ο προϊστάμενος του Τμήματος Ανάλυσης Αγοράς Ακινήτων της Τράπεζας της Ελλάδος, Θεόδωρος Μητράκος.
Περιγράφοντας πάντως τη σημερινή εικόνα της ελληνικής κτηματαγοράς ο κ. Μητράκος έκανε λόγο για σχετική ανθεκτικότητα των τιμών των κατοικιών με ελαφρά πτωτική τάση, που πιθανόν να συνεχιστεί και τους αμέσως επόμενους μήνες, για στροφή του αγοραστικού ενδιαφέροντος προς μικρότερου εμβαδού, μεταχειρισμένα και μικρότερης αξίας διαμερίσματα, για επιφυλακτικότητα στην ανάπτυξη νέων επενδυτικών σχεδίων και για στροφή σε φθηνότερη επαγγελματική στέγη. Σε όλα αυτά έρχονται να προστεθούν η αύξηση των κενών εμπορικών καταστημάτων και γραφείων, η υποχώρηση των ενοικίων με εξάλειψη του «αέρα» και η επαναδιαπραγμάτευση μισθωτηρίων συμβολαίων. Το 2010 εκτιμάται ότι άλλαξαν χέρια 108.774 ακίνητα συνολικά στη χώρα, μέγεθος μειωμένο κατά 20% έναντι του 2009.
Μόλις το 10% της χώρας καλύπτει σήμερα το Εθνικό Κτηματολόγιο, ενώ στόχος είναι μέχρι το 2020 να έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση, όπως ανέφερε σχετικά ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Κτηματολόγιο ΑΕ, Απόστολος Αρβανίτης. Ο ίδιος αναφέρθηκε στο σημαντικό βήμα της ανάρτησης των πρώτων δασικών χαρτών, επισημαίνοντας όμως τα γραφειοκρατικά εμπόδια που συνάντησε η προσπάθεια μέχρι να φτάσει στο σημείο αυτό.
Οι διεθνείς τάσεις
Η λέξη «αναγέννηση» θα μπορούσε να είναι το σύνθημα του 2011 για τη διεθνή αγορά ακινήτων, που προσδοκά τη μεγαλύτερη απόδοση από το 2007, σύμφωνα με στοιχεία μελετών ξένων οίκων, που παρουσίασε το εκτελεστικό μέλος του Δ.Σ. της ΔΕΘ ΑΕ, Κωνσταντίνος Μαυράκης, περιγράφοντας την εκτός συνόρων εικόνα. Η διεθνής αγορά ακινήτων είναι πρόθυμη να ξεπεράσει τις δυσκολίες των τελευταίων δύο ετών, υπό την αίρεση όμως του δύσκολου οικονομικού περιβάλλοντος που διαμορφώνεται από μια σειρά έκτακτων παραμέτρων, όπως οι εξεγέρσεις στη Βόρεια Αφρική και η άνοδος της τιμής του πετρελαίου, με άμεσο αντίκτυπο στον πληθωρισμό και την αύξηση των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η επάνοδος της κρίσης χρέους στην Ευρώπη, αλλά και ο σεισμός στην Ιαπωνία.
Πάντως, όπως ανέφερε ο κ. Μαυράκης, αν υπάρχει κάτι θετικό σε όλη αυτή την εικόνα, είναι η διαφαινόμενη δυνατότητα να καταστεί πλέον μετρήσιμο το πλεονέκτημα που δίνει στις αξίες των ακινήτων το πράσινο πιστοποιητικό. Είναι σαφής η ένδειξη στις ΗΠΑ ότι δημιουργείται υπεραξία από την ενεργειακή πιστοποίηση, η οποία στο μέλλον αναμένεται να δώσει δυναμική στην αγορά.
Στο χαμηλότερο σημείο του κύκλου φαίνεται να βρίσκεται πλέον η ευρωπαϊκή αγορά γραφείων, με την ανάκαμψη να ακολουθεί, όπως ανέφερε σχετικά η διευθύνουσα σύμβουλος της Proprius (συνεργάτη της Cuhsman & Wakefield), Νίκη Σύμπουρα. Οι περισσότερες αγορές παρουσιάζουν σημάδια ανάκαμψης και οι χρήστες, οι επενδυτές αλλά και τα πιστωτικά ιδρύματα υιοθετούν μια πιο θετική ματιά απέναντι στην ευρωπαϊκή αγορά γραφείων και βρίσκονται σε ετοιμότητα να δράσουν.
Τη σημαντική ανάπτυξη του τομέα του real estate στην Τουρκία, ως αποτέλεσμα των οικονομικών και νομισματικών μεταρρυθμίσεων της τελευταίας δεκαετίας στη χώρα, υπογράμμισε από την πλευρά του ο διευθυντής αποτίμησης και επενδύσεων της CB Richard Ellis, στη γείτονα, Dr. Vehbi Cemil Hariri. Ο κ. Hariri έκανε επίσης λόγο για αυξημένες άμεσες ξένες επενδύσεις στους τομείς της κατοικίας και της εμπορικής στέγης, για τη δημιουργία πολλών εμπορικών κέντρων στις μεγαλύτερες πόλεις της Τουρκίας, αλλά και για έμπρακτο διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον στο κομμάτι των ξενοδοχείων. Όπως ανέφερε ο ίδιος, η συμβολή του real estate στην οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας είναι τα τελευταία χρόνια σημαντική.
Συνδιοργανωτής του 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου του Ελληνικού Παραρτήματος του Βασιλικού Ινστιτούτου Ορκωτών Πραγματογνωμόνων (RICS) ήταν η Helexpo Ελληνικές Εκθέσεις. Τo συντονισμό της διοργάνωσης επιμελήθηκε η εταιρεία ARTION Conferences & Events, ενώ το συνέδριο στήριξαν έμπρακτα οι:
Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο ως Χρυσός Χορηγός, Ernst & Young, ΙΕΣΟΕΛ (Ινστιτούτο Εκπαίδευσης Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών) και CEMS (Centre of European Management Studies) ως Υποστηρικτές, καθώς επίσης και ως Χορηγοί Επικοινωνίας οι: ΕΡΤ3, TV ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, TO BHMA ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, City Press, Free Sunday, ΚΕΡΔΟΣ και ANT1 97,5 Fm.
