Αθήνα, 28 Νοεμβρίου 2023
Σε συνέχεια μελέτης του σχεδίου της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για το Περπάτημα, ακολουθούν οι απόψεις του ΣΕΤΕ στο αρχικό κείμενο.
Καταρχάς θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι κάθε πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των προκλήσεων από την κλιματική και ενεργειακή κρίση, την προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας και την επίτευξη των κλιματικών στόχων και η οποία συνδέεται με τους παγκόσμιους στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (SDGs) είναι ασφαλώς θετική και αποτελεί σημαντική εξέλιξη.
Υπό το πρίσμα αυτό και προκειμένου να συμβάλουμε ουσιαστικά στη διαμόρφωση ενός ορθολογικού πλαισίου, επισημαίνουμε τα εξής:
- Άξονας 8 «Προώθηση Πεζοπορικού Τουρισμού» & Άξονας 9 «Προώθηση Αθλητικής Πεζοπορίας»: Σε σχέση με τον πεζοπορικό τουρισμό και την αθλητική πεζοπορία πρέπει να σημειωθεί πως αν και υπάρχουν συγκεκριμένα κοινά σημεία, πρόκειται για δύο έννοιες ουσιωδώς διαφορετικές.
Οι αθλητές γυμνάζονται με σύστημα και έχουν στόχο τη διάκριση – την επίδοση, ενώ ο τουρίστας βλέπει την πεζοπορία κυρίως ως διασκέδαση συνδυασμένη με την υγιεινή διαβίωση και την οικολογία, με αποτέλεσμα οι προτεραιότητες να είναι διαφορετικές.
Πράγματι, παράλληλα με την αναψυχή επιτυγχάνεται και βελτίωση της φυσικής κατάστασης του ατόμου που αγοράζει ένα τουριστικό πακέτο, το οποίο περιλαμβάνει ή βασίζεται στην πεζοπορία. Όμως είναι σαφές ότι το συγκεκριμένο προϊόν επιλέγεται κυρίως για λόγους αναψυχής / διασκέδασης με την ευρύτερη έννοια του όρου και δευτερεύοντος της άσκησης.
Άλλωστε αυτό προκύπτει και από τη διεθνή ορολογία που είναι «active leisure». Τα τουριστικά γραφεία σχεδιάζουν και προτείνουν τουριστικά πακέτα, τα οποία φέρνουν κοντά τον πελάτη τους με τον πολιτισμό, την τοπική κοινωνία, τα τοπικά προϊόντα και γενικότερα με την κουλτούρα του κάθε λαού. Οι εταιρείες, οι οποίες εξειδικεύονται στις τουριστικές υπαίθριες δραστηριότητες αναψυχής, αντίστοιχα λαμβάνουν υπόψη τα παραπάνω και αξιοποιώντας τις υπαίθριες δραστηριότητες και στη συγκεκριμένη περίπτωση την πεζοπορία, προωθούν στους πελάτες τους μια συνολική εμπειρία.
Η κλίμακα που αναφέρεται στον άξονα 8 (σελίδα 61) είναι μεν σωστή, έχει όμως σχεδιαστεί με ορειβατική – αθλητική «προσέγγιση». Είναι πολύ μικρό, το ποσοστό των υποψήφιων πελατών – επισκεπτών που θα αγόραζαν ένα τόσο «βαρύ» πρόγραμμα. Όσοι επιθυμούν μια τέτοιας έντασης δραστηριότητα συνήθως έχουν τη γνώση και τη σχεδιάζουν μόνοι τους. Η συντριπτική πλειοψηφία των τουριστών αναζητά μια πιο ήπια δραστηριότητα. Ο όρος αθλητική αναψυχή, χρησιμοποιείται όταν μιλάμε για αθλητικές ομάδες ή μεμονωμένους αθλητές, που θα έρθουν στη χώρα για προπόνηση ή για κάποιο αθλητικό γεγονός (Μαραθώνιος, Σπάρταθλο, ποδηλατικός γύρος Ελλάδος κ.τ.λ). Στη δραστηριότητα αυτή εμπλέκεται και το Υπουργείο Αθλητισμού. Οι σύλλογοι, τα γυμναστήρια, οι ΜΚΟ δεν μπορούν να διοργανώνουν και να πωλούν τουριστικά πακέτα – αυτό ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα των τουριστικών γραφείων.
- Η εκπαιδευτική περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση είναι ζήτημα μείζονος σημασίας. Είναι κάτι που επιβάλλεται να υλοποιηθεί και στη χώρα μας, στα πρότυπα όσων ισχύουν σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Παράδειγμα θα μπορούσε να είναι η Γαλλία, η Ελβετία, οι Σκανδιναβικές χώρες ιδίως η Φιλανδία, αλλά και ο Καναδάς, η Νέα Ζηλανδία ακόμη και η Βουλγαρία. Τα παιδιά πρέπει από μικρά να έρχονται σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον, ώστε να το γνωρίσουν, να μάθουν να το σέβονται και να το αγαπούν. Έτσι μόνο θα θελήσουν να το προστατεύσουν.
Το υπουργείο Παιδείας θα πρέπει όχι μόνο να επιτρέπει τις εκδρομές στην ύπαιθρο, αλλά να ορίσει ένα ελάχιστο αριθμό αυτών σε ετήσια βάση, ώστε μέσα από την υπαίθρια δραστηριότητα τα παιδιά να γνωρίσουν την Ελληνική φύση. Σημειώνεται πως η επαφή με τη φύση μέσω μιας κινητικής δραστηριότητας είναι απολύτως αναγκαία, όμως δεν παύει να ενέχει κινδύνους. Οι επαγγελματίες, οι οποίοι καλούνται να συνοδεύσουν με ασφάλεια τους επισκέπτες, θα πρέπει να έχουν αποδεδειγμένα την εμπειρία, τη γνώση και τις δεξιότητες (hard and soft skills), για μια πετυχημένη υπηρεσία. Ο ΣΕΤΕΥΔΑ www.hateoa.gr, μέλος του ΣΕΤΕ, έχει ολοκληρώσει το επαγγελματικό περίγραμμα του Εμψυχωτή – συνοδού, καθώς και τη διαδικασία πιστοποίησης προσόντων έμπειρων επαγγελματιών μέσω του ΕΣΥΔ και μπορεί δυνητικά να συμβάλει συμβουλευτικά.
- Μέτρα ανά άξονα: Σε συγκεκριμένα μέτρα που διατυπώνονται ανά άξονα προκύπτουν ασάφειες, που οφείλονται στην απουσία περαιτέρω αναγκαίων επεξηγήσεων. Θα πρέπει να είναι πιο συγκεκριμένη η περιγραφή, οι επιμέρους δράσεις, ο φορέας υλοποίησης, το χρονοδιάγραμμα, ο ακριβής προϋπολογισμός και βέβαια η σύνδεση με πηγές χρηματοδότησης.
- Υποδομές: Προτείνεται να υπάρξει μια συνολική αξιολόγηση των αναγκαίων υποδομών ανά περιφέρεια και δήμο, και στη συνέχεια να καταρτιστεί μια συνολική στρατηγική, αλλά και προτεραιοποίηση, βάσει διαθέσιμων πόρων. Είναι αναγκαίος ο βραχυπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος πολεοδομικός και κυκλοφοριακός σχεδιασμός και σαφώς ο εκσυγχρονισμός του αστικού εξοπλισμού, με γνώμονα πρωτίστως την ασφάλεια και λειτουργική κυκλοφορία των πολιτών. Προτείνεται να δοθεί κατεύθυνση στους μελετητές των εκπονούμενων ΤΠΣ για την επιλογή των κατάλληλων περιοχών που προκρίνονται για υλοποίηση προγραμμάτων περιπατητικού τουρισμού.
- Ιδιαίτερα Δημογραφικά Χαρακτηριστικά: Θα πρέπει να γίνει μια πιο λεπτομερής και ουσιαστική καταγραφή των πολλαπλών ενδιαφερόμενων και εμπλεκόμενων κοινών, προκειμένου να ληφθούν υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά βάσει δημογραφικού αλλά και γεωγραφικής κατανομής. (επιχειρήσεις, εργαζόμενοι, ΑμΕΑ, λοιπές ευάλωτες ομάδες, οικογένειες με καρότσια, ηλικιωμένοι, επισκέπτες – τουρίστες, κοκ).
- Χρηματοδοτικά Εργαλεία: Σε συνέχεια του αναλυτικού προϋπολογισμού που χρειάζεται να καταρτιστεί ανά άξονα και επιμέρους δράση, θα πρέπει να εξειδικευθούν περαιτέρω οι πηγές χρηματοδότησης και οι δαπάνες που αυτές θα καλύπτουν. Σε κάθε περίπτωση είναι κατά την άποψή μας λάθος να θεσμοθετηθεί (άλλο ένα) πρόσθετο τέλος για την κάλυψη των σχετικών αναγκών χρηματοδότησης. Προτείνεται αντί αυτού να αξιοποιηθούν υφιστάμενοι πόροι/τέλη και ευρωπαϊκά προγράμματα των Περιφερειών της χώρας.
- Χρονοδιάγραμμα: Προτείνεται το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα να επανεξετασθεί, καθώς κάποιες από τις δράσεις που έχουν προγραμματιστεί για το τέλος του 2023 και τις αρχές του 2024 δεν φαίνεται εφικτό να ολοκληρωθούν εμπροθέσμως.
- Φορέας υλοποίησης: Προτείνεται η εμπλοκή στη διαδικασία των ΟΤΑ και των DMOs, τόσο σε επίπεδο ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης, όσο και χρηματοδότησης. Αναφορικά με τον Πεζοπορικό Τουρισμό θα πρέπει το Υπουργείο Τουρισμού να έχει αποφασιστική αρμοδιότητα και συμμετοχή.
