Αγαπητοί Σύνεδροι,
Κυρίες και κύριοι,
Ευχαριστώ θερμά τους διοργανωτές για την πρόσκληση να συμμετάσχω σε αυτό το πολύ σημαντικό συνέδριο.
Με την τουριστική περίοδο του 2016 να έχει φτάνει πλέον στο τέλος της, διανύσαμε μία ακόμα περίοδο που αποδείχθηκε ταραχώδης και επεισοδιακή́ για τον τουρισμό́ και τον τομέα μας. Συνεχίζουμε να βιώνουμε συνθήκες βαθιάς κρίσης και παρατεταμένης ύφεσης, με τεράστιες πιέσεις και δυσεπίλυτα προβλήματα που ταλανίζουν τον τουριστικό κόσμο και δοκιμάζουν σκληρά́ επιχειρήσεις και εργαζομένους.
Ωστόσο, με τον τομέα ενωμένο και συστρατευμένο σε κοινούς στόχους, κρατήσαμε και φέτος όρθιο τον Τουρισμό, ενισχύοντας για ακόμα μια φορά – όσο κανένας άλλος τομέας – την ελληνική οικονομία, τα έσοδα του κράτους, το ΑΕΠ και την απασχόληση.
Παρά τις αντιξοότητες και φέτος καταφέραμε να κρατήσουμε τη ζήτηση για την Ελλάδα σε ικανοποιητικά επίπεδα, πετυχαίνοντας για ένα ακόμα χρόνο αύξηση των αφίξεων. Όμως, η δουλειά μας δεν τελείωσε εδώ. Βρισκόμαστε μπροστά́ σε νέες προκλήσεις και συνθήκες που απαιτούν εγρήγορση και προσοχή́.
Εγρήγορση και προσοχή́ καθώς η έλλειψη μιας ολοκληρωμένης αναπτυξιακής στρατηγικής για τον τουρισμό, στερεί από τον τομέα βασικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και μειώνει την ανταγωνιστικότητά του, η οποία έχει δεχθεί βαρύ πλήγμα από τις απανωτές φορολογικές επιβαρύνσεις, την αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ στη διαμονή, την αύξηση του μη μισθολογικού κόστους, τη συνεχιζόμενη έλλειψη ρευστότητας και το φλέγον ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αυτά και ακόμα περισσότερα ανοικτά ζητήματα, αφήνουν ισχυρό αρνητικό αποτύπωμα στους τζίρους και στα οικονομικά αποτελέσματα των τουριστικών επιχειρήσεων.
Κυρίες και κύριοι,
Ένας βασικός πυλώνας στον σχεδιασμό της αναπτυξιακής στρατηγικής του ελληνικού τουρισμού πρέπει να είναι αυτός της βιώσιμης ανάπτυξης. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού προβλέπει, έως το 2030, αύξηση των διεθνών αφίξεων κατά 1,8 δισ.
Η πρόκληση λοιπόν είναι διττή. Θα πρέπει να εφαρμοστούν οι κατάλληλες πρακτικές προσέλκυσης, απορρόφησης και φιλοξενίας αυτής της μεγάλης αύξησης – με την βιωσιμότητα να αποτελεί το επίκεντρο του σχεδιασμού, με ιδιαίτερη έμφαση στην κλιματική αλλαγή και τη συνθήκη του Παρισιού – και ταυτόχρονα να είμαστε σε θέση να οδηγήσουμε τον τομέα στην ανάπτυξη ακολουθώντας τα πρότυπα του ουδέτερου ισοζυγίου άνθρακα.
Είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η τάση αναζήτησης τουριστικών μονάδων για πιστοποιημένα αειφόρα ξενοδοχεία μεγαλώνει. Σε πρόσφατη έρευνα της Booking.com, το 52% των ερωτηθέντων ταξιδιωτών απάντησαν ότι θα επηρεάζονταν για την τελική επιλογή ξενοδοχείου από τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές του επιδόσεις. Παράλληλα δε, η συζήτηση έχει πλέον προχωρήσει από το «περιβαλλοντικό», στον ευρύτερο όρο και την έννοια της «αειφορίας», που σημαίνει ότι οι επισκέπτες ενδιαφέρονται για τις περιβαλλοντικές δράσεις του ξενοδοχείου, όπως και για τις κοινωνικές. Δηλαδή την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. Έντονο ενδιαφέρον υπάρχει επίσης για τις δράσεις με την τοπική κοινωνία, την τοπική γαστρονομία, τα ήθη και τα έθιμα, κτλ.
Κατά συνέπεια, μιλάμε για μια ολοκληρωμένη διάσταση που πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω και ουσιαστικά από τους επιχειρηματίες, σε όλα τα στάδια και τα τμήματα λειτουργίας της επιχείρησης. Αρκετές μονάδες διαθέτουν πλέον μια σειρά από διεθνείς περιβαλλοντικές και αειφορικές πιστοποιήσεις όπως το ISO 14001, Travelife και Green Key, ενώ έχουν αρχίσει να εκδίδονται και ετήσιες εκθέσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Με τα περιβαλλοντικά θέματα να βρίσκονται ολοένα και υψηλότερα στην ατζέντα της επιχειρηματικότητας, η ένταξη της αειφορίας στην ελληνική τουριστική βιομηχανία είναι μονόδρομος.
Σύμφωνα με την επικαιροποιημένη μελέτη Οδικός Χάρτης 2021, που παρουσιάσαμε πριν λίγες εβδομάδες, η χώρα μας έως το 2021 μπορεί να προσελκύσει 35 εκατ. επισκέπτες και να αγγίξει τα 20 δισ. έσοδα. Η μελέτη καταγράφει ότι υπάρχει ανάγκη να επενδυθούν περίπου 5-7 δισ. Ευρώ για την κατασκευή νέων καταλυμάτων 4 και 5 αστέρων καθώς και να ανακαινιστούν/ αναβαθμιστούν υπάρχουσες υποδομές, ώστε να είμαστε σε θέση να στοχεύσουμε σε εκείνες τις αγορές τουριστών με μεγάλη καταναλωτική δύναμη. Παράλληλα, στόχευσή μας παραμένει η εμφύτευση της αειφορίας στα βασικά τουριστικά προϊόντα που καταγράφονται στην μελέτη, το Ήλιος & Θάλασσα, το CityBreak, τον Πολιτιστικό Τουρισμό, το MICE, και τον Ναυτικό τουρισμό.
Κυρίες και κύριοι,
Ακόμα και αν κάποιος πει ότι δεν βλέπει στην πράξη κάποια άμεση διασύνδεση των προγραμμάτων αειφορίας με την αύξηση στις κρατήσεις του, όλα δείχνουν πως η εφαρμογή τους έχει θετικό αντίκτυπο. Μελέτες και αναφορές μεγάλων Χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων, αναφέρουν ότι σε περιόδους κρίσης, επιχειρήσεις που ακολουθούν πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης, είναι δυνατόν να λάβουν υψηλότερες βαθμολογίες επίδοσης, να μειωθεί το κόστος των δανείων τους και να ενισχυθεί η μετοχή τους.
Και θα μου πείτε ότι προφανώς αυτά συμβαίνουν στις μεγάλες εταιρείες και συνήθως εκτός της χώρας μας. Ότι αυτά δεν έχουν άμεση εφαρμογή στις ελληνικές επιχειρήσεις και στο σημερινό περιβάλλον που είμαστε αναγκασμένοι να επιχειρούμε. Η πράξη όμως δείχνει τον δρόμο και για τη χώρα μας. Τα νέα κριτήρια αστεροποίησης, που λαμβάνουν υπόψη περιβαλλοντικές πιστοποιήσεις είναι μια ευκαιρία για τους επαγγελματίες του κλάδου να αναπτύξουν σχετικούς δείκτες και προγράμματα, όπως και να δουν περιθώρια βελτίωσης και εξοικονόμησης κόστους. Στην ίδια λογική, υπάρχουν πιστοποιήσεις οι οποίες έχουν ενσωματώσει και αρχές αειφορίας με θέματα που αφορούν στην εργασία και την κοινωνική συνεισφορά.
Για όλα τα παραπάνω, είναι αναγκαίο να υπάρξει ένα ξεκάθαρο επενδυτικό πλαίσιο και την ίδια ώρα να ενισχυθούν τα προγράμματα για μικρομεσαίες τουριστικές επιχειρήσεις, με έμφαση στην πράσινη επιχειρηματικότητα. Παράλληλα, θα πρέπει να σχεδιαστεί ένα νέο αδειοδοτικό πλαίσιο το οποίο θα υποστηρίζει σχετικές επενδύσεις και δεν θα προκαλεί καθυστερήσεις στην υλοποίηση των έργων.
Την ίδια στιγμή, υποχρέωση των ίδιων των επιχειρηματιών είναι να γνωρίζουν και να παρακολουθούν τις περιβαλλοντικές τους επιδόσεις ώστε να είναι σε θέση να επιλέξουν την κατάλληλη παρέμβαση κάθε φορά και να σχεδιάζουν αλλαγές με γνώμονα την αειφορία.
Ως Κοινωνικός Εταίρος, ο ΣΕΤΕ αφουγκράζεται τις τοπικές κοινωνίες, τις ανάγκες τους και σε ότι μας αφορά, προσπαθούμε να αναδεικνύουμε τα ζητήματα αυτά στις αρμόδιες αρχές, να παίρνουμε συγκεκριμένες θέσεις και να σχεδιάζουμε στοχευμένες δράσεις. Ως παράδειγμα τέτοιας δράσης θα ήθελα να αναφέρω τη σύμπραξη του ΣΕΤΕ με το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών και συγκεκριμένα την ομάδα έρευνας του Δρ. Χρήστου Ζερεφού για την εκπόνηση μελέτης σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις διαφορετικές περιοχές της Ελλάδα στον τομέα της υγείας και της ευφορίας των τουριστών. Η μελέτη επικεντρώνεται στο γεγονός ότι καθώς η Παγκόσμια Κοινότητα καταβάλλει προσπάθειες να μην επέλθει αύξηση στη θερμοκρασία του πλανήτη μεγαλύτερη των 2 βαθμών Κελσίου, η Ελλάδα – ανάλογα με τα προβλεπόμενα σενάρια αύξησης θερμοκρασίας – θα είναι σε θέση να διατηρήσει το μοναδικό της τουριστικό προϊόν σε σχέση με τον ανταγωνισμό, υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι θα μπορέσει άμεσα να προσαρμοστεί, ακολουθώντας συγκεκριμένη στρατηγική και υλοποιώντας συγκεκριμένες ενέργειες προς την κατεύθυνση αυτή. Τα πολύ σημαντικά αναλυτικά αποτελέσματα της μελέτης αυτής τα αναμένουμε πολύ σύντομα.
Κεντρικό ζητούμενο και ταυτόχρονα η μεγάλη δυσκολία, πέραν του να κάνει ο καθένας με τον καλύτερο τρόπο τη δουλειά του, είναι να επιτευχθούν εκείνες οι συνέργειες που θα μεγιστοποιήσουν το αποτέλεσμα και θα ελαχιστοποιήσουν τη σπατάλη δυνάμεων των επιμέρους πλευρών.
Το έργο μας προχωρά αταλάντευτα:
- Μέσω των περιφερειακών γραφείων μας, αναπτύξαμε τα στρατηγικά marketing plans τουριστικού προϊόντος για πέντε περιφέρειες της χώρας, σε στενή συνεργασία με τις περιφερειακές και τοπικές αρχές καθώς και τους τοπικούς φορείς.
- Με το ΙΝΣΕΤΕ σχεδιάζουμε ένα νέο ολοκληρωμένο σύστημα πιστοποίησης ποιότητας υπηρεσιών και προσόντων βασισμένο στη διεθνή εμπειρία.
- Με το SETETraining ολοκληρώσαμε ακόμα ένα κύκλο στοχευμένων εκπαιδευτικών σεμιναρίων υψηλού επιπέδου σε συγκεκριμένες κατηγορίες δεξιοτήτων για περισσότερους από 1000 επαγγελματίες του κλάδου και προχωρήσαμε και στην υλοποίηση του δεύτερου προγράμματος εκπαίδευσης ανέργων νέων.
- Με το SETE Intelligence μπαίνουμε σε βάθος στην ανάλυση των μεγεθών των τουριστικών προϊόντων προκειμένου να κατανοήσουμε τα χαρακτηριστικά τους και τις προοπτικές τους και μοιραζόμαστε με τον κλάδο τα αποτελέσματα.
- Με τη Marketing Greece συμβάλλουμε στρατηγικά και αποφασιστικά στην προώθηση των ελληνικών τουριστικών προϊόντων και στην ανάδειξη προορισμών της χώρας μας.
Κλείνοντας, θα ήθελα να επαναλάβω κάτι που πραγματικά πιστεύουμε στον ΣΕΤΕ. Διαθέτουμε ως χώρα την κρίσιμη μάζα ανθρωπίνων πόρων που απαιτείται. Διαθέτουμε μια μοναδική φυσική ομορφιά, που δημιουργεί από μόνη της αξέχαστες εμπειρίες, ιστορικά και αρχαιολογικά μνημεία που όλοι θέλουν να επισκεφθούν και κατάλληλες κλιματικές συνθήκες που επιτρέπουν τη περαιτέρω διεύρυνση της τουριστικής περιόδου. Είναι υποχρέωση όλων όσοι δραστηριοποιούμαστε στον τουρισμό να διαφυλάξουμε τις ομορφιές και τα μοναδικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά της χώρας μας και να τα αναδείξουμε, όπως τους αξίζει, στις καλύτερες θέσεις του παγκόσμιου τουρισμού.
Κυρίες και κύριοι,
Το 2017 μας δίνει μια εξαιρετική αφορμή για να ενεργοποιήσουμε τη στρατηγική μας. Υιοθετούμε το Διεθνές Έτος Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού και ξεκινάμε σειρά ενεργειών προς την κατεύθυνση της αειφορίας. Είναι σημαντικό για την επόμενη μέρα του ελληνικού τουρισμού, να σχεδιάσουμε τη στρατηγική εκείνη η οποία θα αναδεικνύει τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας μας. Με αυτό τον τρόπο θα συμβάλουμε στη μεγιστοποίηση της διασύνδεσης του τομέα με τους υπόλοιπους της ελληνικής οικονομίας. Αυτός θεωρούμε ότι είναι ο εφικτός δρόμος για να οδηγήσουμε τη χώρα στην πολυπόθητη ανάπτυξη.
Αλλά θα πρέπει η ανάπτυξη αυτή να είναι και βιώσιμη. Θα πρέπει να προσπαθήσουμε να συνθέσουμε τα βέλτιστα των δυνατοτήτων κάθε τομέα, σε μία δυναμική που θα εδραιώσει τη χώρα ως ηγέτιδα, διεθνώς, στην παροχή υπηρεσιών. Αυτή είναι η δική μας πρόκληση: Να παντρέψουμε την συνεχώς ανοδική μας πορεία με την αειφορία.
Είμαι αισιόδοξος ότι θα καταφέρουμε να ξεπεράσουμε τις προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας. Είναι καθήκον μας να καλλιεργήσουμε συστηματικά την αντίληψη ότι ο τομέας του τουρισμού αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά κεφάλαια της ελληνικής οικονομίας και των τοπικών κοινωνιών.
Σας ευχαριστώ πολύ,
Ανδρέας Α. Ανδρεάδης
Πρόεδρος ΔΣ
