Μπορείτε να ακούσετε την συνέντευξη εδώ (42:10- 53:38) και δείτε παρακάτω την σχετική απομαγνητοφώνηση.
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Καλή η πορεία μας, καλά τα λόγια απέξω, αρχίζουν και διαμορφώνουν μια εικόνα για την Ελλάδα. Όσο άδικη ήταν η προηγούμενη εικόνα, αυτή πάει να τη φτιάξει. Και είναι πολύ σημαντικό, γιατί η κοινή γνώμη του πλανήτη διαμορφώνεται από απλά πραγματάκια. Αν καταφέρεις να περάσεις μετά από μια τέτοια κρίση ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα ανθεκτική στον ιό, έχεις κερδίσει πολλά και για το τουριστικό σου προϊόν, το οποίο αυτή τη στιγμή περνάει τη μεγαλύτερη κρίση από τότε που οι πρώτοι επισκέπτες άρχισαν να έρχονται στις ελληνικές παραλίες. Θα το συζητήσουμε με τον Γιάννη Ρέτσο, τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων που τον έχουμε στην τηλεφωνική γραμμή και τον ευχαριστώ. Καλή σας ημέρα κ. Ρέτσο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Καλημέρα κ. Σιακαντάρη, σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση.
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Αυτή την εβδομάδα, υπήρξε μια μεγάλη τηλεδιάσκεψη, με τον Πρωθυπουργό, παράγοντες της τουριστικής αγοράς, αεροπορικών εταιρειών, υπουργείου, κράτους, ιδιώτες, όλοι μαζί, για να δείτε πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί καλύτερα αυτό το χωρίς προηγούμενο σοκ που έχει συμβεί. Το ένα θέμα ήταν ότι, φαινόταν ότι κάποια στιγμή κλείνουμε και θα ανοίξουμε και φτου ξελευτεριά και όλα στην κανονικότητα. Φαίνεται ότι αυτό θα είναι πολύ πιο πολύπλοκο. Ποια είναι τα πρώτα σας συμπεράσματα και ποιες είναι οι πρώτες προτεραιότητες που εσείς πιστεύετε ότι πρέπει να γίνουν για να διασωθεί, ότι διασώζεται, και για να προετοιμάσουμε και την επόμενη μέρα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Κατ’ αρχήν να πω ότι η συνεργασία με την κυβέρνηση δεν ξεκίνησε αυτή την εβδομάδα. Εδώ και 45 μέρες, από την αρχή της κρίσης, την οποία την τοποθετούμε από το σαββατοκύριακο εκείνο που ξεκίνησε το μεγάλο πρόβλημα της Ιταλίας, είμαστε σε πάρα πολύ στενή συνεργασία. Γιατί όπως είπα και από την πρώτη μέρα, μιλάμε για μια πρωτόγνωρη κρίση που δεν έχει ξαναζήσει ο πλανήτης μας, όχι η χώρα μας, πρέπει να την κοιτάς μέρα με τη μέρα γιατί τα δεδομένα αλλάζουν συνεχώς. Χρειάστηκε λοιπόν να περάσουμε από πάρα πολλές φάσεις όλες αυτές τις 45 μέρες. Στην αρχή δεν μπορούσε κανείς να δει κανείς το μέγεθος αυτής της κρίσης, όμως όσο μπαίναμε πιο βαθιά μέσα σε αυτήν, ασχοληθήκαμε πιο βαθιά. Κατ’ αρχήν δώσαμε τεράστια βάση στην υγειονομική διαχείριση του ζητήματος και από εκεί και πέρα ολοκληρώσαμε έναν πρώτο κύκλο που είχε να κάνει με το να τεθούν οι επιχειρήσεις σε μία κατάσταση safemode.
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Μία χειμερία νάρκη να το πούμε…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Ακριβώς. Όχι μόνο του τουρισμού, αλλά και γενικότερα της οικονομίας μας. Είναι ουσιαστικά μία παύση εργασιών. Ήταν πάρα πολύ σημαντικό να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, με όσο το δυνατόν πιο ανώδυνο τρόπο και για τις ίδιες τις επιχειρήσεις και για τους εργαζομένους τις. Τώρα, ολοκληρώνοντας αυτή τη φάση και μπαίνοντας πια στο στάδιο που αρχίζουμε, όχι να βλέπουμε το τέλος της κρίσης, αλλά τουλάχιστον να εξετάζουμε…
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: …να καταλαβαίνουμε το βάθος της κρίσης τουλάχιστον…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Το έχουμε καταλάβει το βάθος της κρίσης. Προσπαθούμε να δούμε τώρα έναν ορίζοντα που μπορεί να επανεκκινήσει η οικονομία. Διότι μιας και αυτό δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ στο παρελθόν, δεν μπορεί κανείς να πιστεύει ότι η οικονομία του πλανήτη μπορεί να είναι σε αυτό το safemode για πολλούς μήνες. Δεν γίνεται αυτό το πράγμα πρακτικά. Οπότε λοιπόν ουσιαστικά αυτή η συνάντηση με τον Πρωθυπουργό και τον ΣΕΤΕ αυτή την εβδομάδα, είχε να κάνει με την πρώτη ανταλλαγή σκέψεων για το πώς βλέπουμε την επανεκκίνηση και ποια είναι η καινούρια δέσμη μέτρων που θα πρέπει η κυβέρνηση να εξετάσει, προκειμένου προς δύο άξονες…
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Πριν πάμε λίγο στα μέτρα, με συγχωρείτε κ. Ρέτσο…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Δεν θα μιλούσα για τα μέτρα…
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ:… να δούμε λίγο την επανεκκίνηση, να δούμε πρακτικά πώς μπορεί να γίνει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Ακριβώς. Θα σας έλεγα απλώς ότι τα μέτρα κινούνται σε 2 άξονες, βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητα. Τώρα ξαναγυρίζω πίσω στο κομμάτι της επανεκκίνησης. Η θέση του ΣΕΤΕ και νομίζω ότι σε αυτό συμφωνήσαμε απόλυτα και με την κυβέρνηση, είναι ότι η επανεκκίνηση πρέπει να είναι αυτό που λέμε institutional. Δεν μπορεί να ξαναγίνει με τον τρόπο που τέθηκαν τα μέτρα στην Ευρώπη σε διαφορετικές χρονικές περιόδους από το κάθε κράτος και διαφορετικής μορφής μέτρα. Είναι ένα μεγάλο στοίχημα αυτή τη στιγμή για την Ευρώπη την ίδια, να δείξει επιτέλους ότι έχει μια κοινή στάση και είναι ενωμένη, τουλάχιστον στην άρση των μέτρων να λειτουργήσει θεσμικά. Και η προτροπή μας, τουλάχιστον οι θέσεις του ΣΕΤΕ προς την κυβέρνηση, ήταν ότι πρέπει να εξαντλήσουμε κάθε δυνατό περιθώριο, ώστε οι απαγορεύσεις να αρχίσουν να αίρονται και χρονικά αλλά και με τρόπο που θα είναι κατά κάποιον τρόπο πανευρωπαϊκός.
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Συντονισμένα…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Ακριβώς. Αντιλαμβάνεστε τώρα, μιλάμε για τουρισμό, έτσι; Αντιλαμβάνεστε λοιπόν, έχει διαφορετικούς κανόνες η Γερμανία, διαφορετικούς η Γαλλία, διαφορετικούς η Ολλανδία. Παραδείγματος Χάριν, άλλος μπορεί να θέλει την εξέταση, ή το πιστοποιητικό για παράδειγμα υγείας του πολίτη του να το εξετάζει στη χώρα από την οποία θα φεύγει και άλλος να απαιτεί να τον εξετάζει η χώρα που τον υποδέχεται. Είναι ένα τεράστιο πρόβλημα.
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Σωστό. Αυτό όμως που λέτε για μία οριζόντια, συστημική, συντονισμένη επαναφορά σε καθεστώς λειτουργίας στην ΕΕ, έχει το εξής πρόβλημα κ. Ρέτσο. Μιλάμε για έναν ιό και καμπύλες υγειονομικές τις οποίες δεν τις ελέγχουν οι άνθρωποι. Θέλω να πω ότι, έχουμε δει σε άλλες χώρες ότι η καμπύλη της εξάπλωσης του ιού κάνει περίεργα σε διαφορετικούς χρόνους σε κάθε χώρα. Άρα θα έχουμε και θα αντιμετωπίσουμε μες στο καλοκαίρι, στην καρδιά της τουριστικής σεζόν ενδεχομένως αυτό που λένε οι λοιμωξιολόγοι, κάποιες εξάρσεις σε διαφορετικό χρόνο σε διαφορετικές χώρες. Πώς θα μπορέσει η Ευρώπη να ανοίξει, ενώ είναι πολύ σωστό αυτό που λέτε στην θεωρία του, ταυτόχρονα και με τους ίδιους κανόνες και την ίδια στιγμή. Αυτό δεν είναι ένα εμπόδιο στο συντονισμό;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Είναι ένα τεράστιο εμπόδιο και γι’ αυτό στην πράξη τελικά θα δούμε ότι όσο καλά και να οργανωθεί αυτή η επανεκκίνηση, το 2020 είναι μία χρονιά η οποία θα πρέπει να θεωρείται, τουριστικά τουλάχιστον, όχι για την Ελλάδα, για όλο τον κόσμο, τουριστικά σχεδόν χαμένη. Το στοίχημα για εμάς αυτή τη στιγμή είναι να δούμε σαν χώρα, επειδή ξεκινήσατε με αυτό πολύ σωστά, η χώρα έχει ενισχύσει πάρα πολύ το brand της, όχι τόσο στο ότι είναι ασφαλής προορισμός επειδή έχει λίγα κρούσματα, αλλά ως προς το ότι είναι μια σοβαρή χώρα, κάτι το οποίο η Ελλάδα…
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Πειθαρχημένη…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Πειθαρχημένη, σκεφτείτε ότι για πολλά χρόνια στο πρόσφατο παρελθόν, είμασταν το αντιπαράδειγμα του κόσμου, ως προς τα δημοσιονομικά μας. Αυτή τη στιγμή εμφανιζόμαστε στα ξένα μέσα, στα ξένα δίκτυα, στις ξένες χώρες, ως μία χώρα η οποία έχει κάνει καλούς χειρισμούς…
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Οι ώριμοι Ευρωπαίοι. Δεν το έχουν καταλάβει καλά αλλά εν πάσει περιπτώσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Δεν έχει σημασία, είναι πολύ σημαντικό επίτευγμα αυτό και αυτό το επίτευγμα δεν είναι μόνο της κυβέρνησης, είναι και του κόσμου. Γιατί ο κόσμος, η συντριπτική του πλειοψηφία, γιατί πάντα υπάρχουν και εξαιρέσεις βέβαια, έχει δείξει μια τρομερή πειθαρχία και ακολουθεί θεωρώ τις οδηγίες. Άρα λοιπόν αυτό είναι κάτι που πραγματικά θα προσπαθήσουμε να κεφαλαιοποιήσουμε. Και από εκεί και πέρα, επειδή η χώρα μας είναι μια χώρα η οποία ξέρετε, βγαίνουν και καθημερινά μελέτες για τον ιό αυτό, ο οποίος είναι καινούριος και δεν τον γνωρίζουμε, σας λέω ότι στην προχθεσινή συνάντηση που είμασταν με τον πρωθυπουργό, ήταν και ο κ. Τσιόδρας ο οποίος μας παρουσίασε μια πολύ τελευταία μελέτη. Ήταν της προηγούμενης ημέρας από την ημέρα που είχαμε τη συνάντηση, η οποία μελέτη έλεγε ότι διαπιστώνεται ότι ο ιός εμφανίζει πολύ μικρή ανθεκτικότητα σε κλίματα τα οποία είναι ξηρά, ζεστά, με υπεριώδη ακτινοβολία, το οποίο είναι σαν να περιγράφει το κλίμα της χώρας μας.
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Φως, η ζέστη και όχι μεγάλη υγρασία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Ακριβώς.
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Για να δούμε, θα τον ψήσουμε τον ιό φέτος;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Εν ολίγοις εμείς θα κάνουμε μια προσπάθεια, όταν δοθεί το πράσινο φως πλέον να ανοίξουν οι επιχειρήσεις, κάτι το οποίο εμείς συστήσαμε και πιστεύουμε ότι πρέπει να γίνει πολύ προσεκτικά και να μη βιαστούμε, προκειμένου να μπορέσουμε να προετοιμαστούμε κατάλληλα. Γιατί η προετοιμασία δεν έχει να κάνει μόνο με τις εγκαταστάσεις μας, έχει να κάνει και με τον κόσμο, έχει να κάνει με το προσωπικό και την ψυχολογία του προσωπικού, δεν είναι εύκολο να επαναφέρεις κάποιον…
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: 20 Ιουλίου ξαφνικά ξεκινήσαμε…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Όχι μόνο αυτό, όταν έχει προηγηθεί ένα κλίμα τρόμου 2-3 μηνών για κάτι άγνωστο, να πείσεις κάποιον να ξαναδουλέψει και να ξαναέρθει σε επαφή με κόσμο…
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Πώς θα κάνει τον μπουφέ του πρωϊνού κατ’ αρχάς…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Ακριβώς. Όλα αυτά είναι πράγματα τα οποία θα πρέπει να τα προετοιμάσουμε προσεκτικά. Είπαμε ότι θα περιμένουμε και την κυβέρνηση με τους ειδικούς, τους υγειονομικούς της συμβούλους, να καταστρώσουν τα πρώτα πρωτόκολλα και εκεί θα έρθουμε και εμείς, να καταθέσουμε τις απόψεις μας, να δούμε πότε θα μπορέσουμε να ξεκινήσουμε και με ποιες προϋποθέσεις.
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Να σας ρωτήσω κάτι κ. Ρέτσο. Τώρα είναι συνθήκες όντως χωρίς προηγούμενο, ήθελα να σας ρωτήσω, πώς βλέπετε την ιδέα, καθώς θα είναι ειδικές συνθήκες φέτος, με ειδικούς όρους αν και όλοι ευχόμαστε να καταφέρουν να ανοίξουν κάποια ξενοδοχεία, καταφέρουμε να έχουμε κάποια πελατεία από κάποιες χώρες, ίσως όχι τις παραδοσιακές μας αγορές, αλλά κάποιες άλλες που είναι πιο συμβατές με τα δικά μας νούμερα τα επιδημιολογικά. Εξετάζετε ως ΣΕΤΕ να έχουμε ένα περίεργο καλοκαίρι αναδρομής στη δεκαετία του ’70, όπου ο ελληνικός τουρισμός, που φυσικά δεν μπορεί να καλύψει τον τζίρο του εισερχόμενου τουρισμού, θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν στρώμα διατήρησης απασχόλησης και όλων αυτών των πραγμάτων; Δηλαδή σκέφτεστε, να το πω απλά, προσφορές σε Έλληνες τουρίστες με υγειονομικό προφίλ ελληνικό στα ελληνικά ξενοδοχεία φέτος; Είναι κάτι που συζητείται και εξετάζεται;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Είναι αυτονόητο ότι θα γίνει και επίσης και πολύ πιθανό να ενισχυθεί και από το κράτος με μια μορφή. Παλαιότερα υπήρχε ο κοινωνικός τουρισμός. Αυτό κ. Σιακαντάρη είναι κάτι το οποίο θα λειτουργήσει, όσο μπορεί να λειτουργήσει γιατί και ο Έλληνας καταναλωτής αυτή τη στιγμή έχει πληγεί οικονομικά από όλη αυτή την κρίση, πέρα από το υγειονομικό της σκέλος.
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Στο πλαίσιο της ελληνικής αλληλεγγύης, θέλω να πω.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Ναι, και θεωρώ ότι θα λειτουργήσει σαν μια τονωτική ένεση, προκειμένου να καταφέρουν οι τουριστικές επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι στον τουρισμό, να περάσουν το 2020 ως γέφυρα στο 2021. Διότι όπως αντιλαμβάνεστε, σημασία για την οικονομία έχει το εισαγόμενο, το εισερχόμενο συνάλλαγμα. Πάντως φέτος, σίγουρα σε ένα σημείο θα λειτουργήσει η κινητροδότηση του εσωτερικού τουρισμού. Για εμένα το μεγάλο στοίχημα και το έχω πει πάρα πολλές φορές το τελευταίο διάστημα δημοσίως, είναι ότι με δύο προϋποθέσεις, η μία προϋπόθεση είναι ότι το επόμενο 12μηνο, μέχρι το Q1 το 2021, θα έχουμε τα φαρμακευτικά δεδομένα που θα επιτρέπουν να λέμε ότι πλέον ο ιός αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά και νούμερο δύο προϋπόθεση είναι ότι οι χώρες, όλες οι χώρες στην Ευρώπη και στην Αμερική, θα στηρίξουν τις αεροπορικές τους εταιρείες. Γιατί τουρισμός χωρίς αερομεταφορά δεν γίνεται. Με αυτές τις 2 προϋποθέσεις αν πραγματοποιηθούν, θεωρώ ότι το 2021 θα είναι μια χρονιά όπου θα μπορέσουμε να ανακτήσουμε μεγάλο μέρος αυτού που θα χαθεί φέτος και το 2022 μια χρονιά στην οποία ίσως θα μπορέσουμε να έρθουμε κοντά στα νούμερα του 2018-2019. Άρα λοιπόν είναι πολύ σημαντικό να καταφέρουν οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι να περάσουν το 2020 με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες.
ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ: Να είστε καλά, σας ευχαριστώ πολύ και θα κλείσουμε με αυτό το αισιόδοξο μήνυμα, ούτως ή άλλως οι ενδείξεις προς τα εκεί δείχνουν. Σας ευχαριστώ πολύ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Να είστε καλά. Καλημέρα.
