Δείτε παρακάτω την απομαγνητοφωνημένη παρέμβαση του προέδρου ΣΕΤΕ.
ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΟΛΑΔΑ: Καλημέρα πρόεδρε.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Καλημέρα κα Σαμολαδά.
ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΟΛΑΔΑ: Σας ευχαριστώ. Λοιπόν, πώς βλέπετε να κλείνει φέτος η τουριστική περίοδος και πόσο αποκαρδιωτικοί είναι οι αριθμοί σε σχέση με τις περσινές επιδόσεις του τουρισμού και τα απανωτά ρεκόρ των τελευταίων ετών;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Κοιτάχτε, είναι αποκαρδιωτικοί, αλλά είναι κάτι το οποίο περιμέναμε και το είχαμε πει εγκαίρως, ήδη από τον Μάιο, όταν ήμασταν σχεδόν σε lockdown. Είχαμε πει ότι φέτος είναι μια πολύ ιδιαίτερη τουριστική χρονιά, πρωτόγνωρη. Ξεκινούσαμε από μηδενική βάση, προσδοκώντας ότι καλύτερο. Είχαμε προσδιορίσει τότε τα έσοδα γύρω στο 20% με 25% των περσινών, δηλαδή κάπου μεταξύ 4 και 5 δισ. Τελικώς τα πράγματα εξελίχθηκαν λίγο χειρότερα, διότι τα δεδομένα της πανδημίας εξελίχθηκαν χειρότερα. Περιμέναμε από το φθινόπωρο και μετά να επιδεινωθούν τα πράγματα. Δυστυχώς από τον Ιούλιο και μετά είχαμε έξαρση κρουσμάτων σε όλες τις χώρες. Αυτό οδήγησε στο να κλείνουν αγορές σταδιακά αντί να ανοίγουν. Οπότε τώρα υπολογίζουμε ότι τα φετινά έσοδα του εισερχόμενου τουρισμού θα είναι γύρω στα 3,5 δισ., σε σχέση με τα 18,5 δισ., που είχαμε πέρυσι. Είναι δύσκολα.
ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΟΛΑΔΑ: Είναι δύσκολα, βέβαια είναι δύσκολα, οι αριθμοί τα λένε όλα. Σε ποια επίπεδα κινήθηκαν οι πληρότητες και ποιοι είναι οι προορισμοί, υπάρχουν μάλλον προορισμοί που άντεξαν ή εκείνοι που βούλιαξαν περισσότερο στη σεζόν του κορωνοϊού;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Βλέποντας τα έσοδα, μπορεί κάποιος να κάνει και έναν έτσι σχετικά αυθαίρετο υπολογισμό των πληροτήτων οι οποίες κάπου, κινήθηκαν λίγο χαμηλότερα και κάπου λίγο ψηλότερα, γιατί τα έσοδα φέτος, οι τιμές ήταν πάρα πολύ πεσμένες. Άρα λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι σε επίπεδο αφίξεων είχαμε το 25% των περσινών, σε επίπεδο εσόδων γύρω στο 20%. Τώρα οι προορισμοί. Μεγαλύτερο πρόβλημα είχαν οι μεγαλύτεροι προορισμοί οι οποίοι δουλεύουν περισσότερο με μαζικό τουρισμό, με tour operator. Δηλαδή προορισμοί όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Κως, η Χαλκιδική, η Κέρκυρα, ήταν αυτοί οι οποίοι θα νιώσουν περισσότερο την κρίση το χειμώνα που μας έρχεται, διότι ήταν αυτοί που συγκέντρωναν, τον κύριο αριθμό των τουριστών. Προορισμοί μικρότεροι, οι οποίοι βασίζονταν και βασίστηκαν περισσότερο φέτος σε Έλληνες, είναι αυτοί οι οποίοι έδειξαν και θα δείξουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα.
ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΟΛΑΔΑ: Υπάρχουν έστω και χαμηλές προσδοκίες για το υπόλοιπο του Σεπτεμβρίου ή ακόμη και για τον Οκτώβριο, ή η σεζόν ουσιαστικά έχει τελειώσει;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Υπήρχαν, στη λογική αυτή που σας είπα στην αρχή, ότι η πανδημία θα εξελιχθεί με την αρχική πρόβλεψη. Επειδή όμως βλέπουμε τώρα ότι όλες οι χώρες…
ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΟΛΑΔΑ:…καλά τις τελευταίες μέρες έχει ξεφύγει στη χώρα μας από κάθε άποψη…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ:…έχει ξεφύγει πολύ περισσότερο σε άλλες χώρες. Μην ξεχνάτε ότι εμείς αριθμούμε λίγες εκατοντάδες κρουσμάτων, τη στιγμή που η Ισπανία, η Γαλλία, ανταγωνίστριες χώρες έχουν χιλιάδες κρουσμάτων καθημερινά. Το πρόβλημα για εμάς περισσότερο, είναι οι αγορές από τις οποίες αντλούμε κόσμο, οι οποίες έχουν πρόβλημα και οι οποίες βάζουν, λόγω και του προβλήματός τους, τους περιορισμούς. Είδαμε για παράδειγμα ότι η Αγγλία από την περασμένη εβδομάδα έβαλε 14ήμερη καραντίνα για 6 ελληνικά νησιά. Από τη στιγμή λοιπόν που έχουμε σε εξέλιξη τέτοιου είδους περιορισμούς, και με δεδομένο ότι η Αγγλία είναι μία από τις δύο-τρεις βασικές αγορές που παρέμεναν και παραμένουν ανοιχτές, αυτό μειώνει και την προσδοκία για Σεπτέμβριο-Οκτώβριο. Διότι δεν περιμένω αυτό να βελτιωθεί τις επόμενες εβδομάδες. Μάλλον θα χειροτερέψει. Άρα κάπου εδώ τώρα που βρισκόμαστε τελειώνει και αυτή η πρωτόγνωρη, υβριδική χρονιά φέτος.
ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΟΛΑΔΑ: Οπότε αυτό σημαίνει ότι ούτε ο χειμώνας θα μπορέσει να σώσει λίγο τα πράγματα, για τους χειμερινούς προορισμούς και ποιες είναι οι προβλέψεις οι δικές σας για τις επιχειρήσεις και για την απασχόληση στον τουριστικό κλάδο. Είναι αναπόφευκτο να δούμε κύμα ρευστοποίησης περιουσιακών στοιχείων και πώλησης επιχειρήσεων;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Ξεκινάω από το πώς βλέπουμε τον χειμώνα. Ο χειμώνας θα είναι πάρα πολύ δύσκολος, μέχρι δηλαδή και τον Μάρτιο του 2021 τα πράγματα θα είναι πάρα πολύ σφιχτά. Η πορεία από εκεί και πέρα θα εξαρτηθεί από το τι θα έχει γίνει με τα εμβόλια και πώς θα έχει εξελιχθεί το θέμα της πανδημίας. Για τον λόγο αυτό ως ΣΕΤΕ, καταθέσαμε και συζητήσαμε και έχουν ήδη ξεκινήσει οι πρώτες ανακοινώσεις επέκτασης των υφιστάμενων μέτρων, που πλέον έχουν φτάσει σχεδόν μέχρι το τέλος της χρονιάς. Θεωρώ ότι θα παραταθούν ακόμη περισσότερο στη λογική της προστασίας επιχειρήσεων και εργαζομένων. Σε ότι έχει να κάνει με το ερώτημα, εάν κινδυνεύουν με ρευστοποίηση οι ελληνικές επιχειρήσεις, ξέρετε αυτό ήταν ένα θέμα και ένας κίνδυνος που τέθηκε πάρα πολλές φορές στο παρελθόν και κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής κρίσης. Αποδείχθηκε όμως ότι ο τουρισμός όχι μόνο δεν κατέρρευσε, αλλά αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής κρίσης. Πολλοί οι λόγοι, στην παρούσα συγκυρία που υπάρχει αυτός ο μεγάλος φόβος. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι όχι, δεν θα δούμε τέτοιου είδους πτωχεύσεις. Ο βασικός λόγος είναι ότι μία κακή χρονιά δεν είναι ικανή και δεν είναι αρκετή για να διαλύσει τον ελληνικό τουρισμό και από την άλλη αυτό που θεωρείται ως μειονέκτημα της ελληνικής οικονομίας, δηλαδή το μικρό μέγεθος της επιχείρησης, στην παρούσα συγκυρία και ειδικά για τον τουρισμό είναι το πλεονέκτημα που θα κρατήσει τις επιχειρήσεις ζωντανές και θα τους δώσει μία ευκαιρία αν το 2021 αρχίσει η ανάκαμψη, να μπορέσουν να ξεπεράσουν αυτή τη δύσκολη συγκυρία.
ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΟΛΑΔΑ: Αναφερθήκατε πρόεδρε στα μέτρα της πολιτείας που έχουν ήδη ανακοινωθεί, πιστεύετε ότι βοήθησαν σε κάποιον βαθμό την αγορά και τι άλλο θεωρείτε αναγκαίο να γίνει και ποιες είναι και οι προτάσεις που εσείς πιθανόν έχετε καταθέσει στην κυβέρνηση;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Τα μέτρα βοήθησαν πάρα πολύ και εμείς από την αρχή ούτως ή άλλως είχαμε πει ότι είμαστε δίπλα στην πολιτεία και στην κυβέρνηση με συνεχείς προτάσεις από την πρώτη στιγμή, από τις αρχές Μαρτίου, πριν ακόμα συνειδητοποιήσουμε όλοι στην Ελλάδα το μέγεθος της καταστροφής η οποία έρχεται. Θεωρώ ότι σε μία τέτοια πρωτοφανή κρίση, προφανώς τίποτα δεν φαίνεται αρκετό, διότι όταν ξαφνικά από τη μία χρονιά στην άλλη σχεδόν μηδενίζονται τα έσοδά σου, ότι μέτρα και να παρθούν φαίνονται ανεπαρκή. Σε κάθε περίπτωση θεωρώ ότι έχει γίνει σωστή δουλειά και στο κομμάτι της αντιμετώπισης της αγοράς εργασίας και στο κομμάτι της ρευστότητας των επιχειρήσεων παρότι εκεί είχαμε πολλά θέματα, κυρίως από τις μικρές, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες δεν κατάφεραν ως ένα βαθμό να έχουν πρόσβαση σε φθηνό χρήμα. Σε κάθε περίπτωση, με τα εργαλεία που τίθενται στη διάθεσή τους, σας φέρνω για παράδειγμα την επιστρεπτέα προκαταβολή που μόλις θεσμοθετήθηκε και ο τρίτος γύρος και άνοιξε, ακόμα και σε αυτό το κομμάτι, υπάρχει μία θα έλεγα σχετικά καλή αντιμετώπιση. Άρα λοιπόν εμείς συνεχίζουμε αυτό που κάναμε από την πρώτη στιγμή, να καταθέτουμε προτάσεις, να είμαστε σε διάλογο και να βλέπουμε με ικανοποίηση ότι η πλειοψηφία των προτάσεών μας γίνονται αποδεκτές.
ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΟΛΑΔΑ: Η κατάσταση αυτή άλλαξε την εικόνα και κάποια δεδομένα που υπήρχαν προχειρότητας, δηλαδή θέλω να πω ότι φέτος τα ξενοδοχεία που λειτούργησαν, αναγκαστικά προσαρμόστηκαν, εκσυγχρονίστηκαν και αν θέλετε επένδυσαν κιόλας για να μπορούν να υποδεχτούν με ασφάλεια τους επισκέπτες τους. Την ίδια στιγμή, είδαμε να καταρρακώνεται αυτή η βραχυχρόνια μίσθωση των ακινήτων, δηλαδή να αδειάζουν τα Airbnb και να μένουν τελικά οι επιχειρήσεις που είναι κανονικές επιχειρήσεις; Και τι γίνεται και με την υπόθεση των ενοικιαζόμενων πολυτελών σπιτιών όπως είναι βίλες, που είδαμε στη Χαλκιδική για παράδειγμα πρόεδρε, ήταν γεμάτα τα σπίτια που ενοικιάζονται από διάφορες πλατφόρμες, αλλά ξενοδοχεία που είχαν επενδύσει για να υποδεχτούν με ασφάλεια τους επισκέπτες, ήταν άδεια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Κατ’ αρχήν τα ξενοδοχεία, αυτό είναι κοινή παραδοχή, υιοθέτησαν από την αρχή όλα τα μέτρα τα οποία έπρεπε να υιοθετήσουν προκειμένου και να είναι συμβατά με τη νομοθεσία αλλά και το πιο σημαντικό από όλα ο πελάτης και ο εργαζόμενος να αισθάνεται ασφαλής. Και αυτό είναι, επαναλαμβάνω, κοινή παραδοχή ότι είναι από τους ελάχιστους χώρους μαζικής συνάθροισης, τα ξενοδοχεία, τα οποία εφάρμοσαν σχεδόν στο απόλυτο τα μέτρα προστασίας. Και αυτό, επίσης, είναι καλό, γιατί αυτά τα μέτρα δεν πρόκειται να φύγουν από τη μία στιγμή στην άλλη. Δηλαδή με δεδομένο ότι και του χρόνου το καλοκαίρι θα λειτουργήσουμε με κάποιας μορφής μέτρα, έγινε αυτή η πρώτη δοκιμασία και τα ξενοδοχεία συμμορφώθηκαν. Τώρα από εκεί και πέρα το θέμα με τις μισθώσεις, τις εκμισθώσεις και τις βίλλες, αυτό εντάξει, είναι τεράστιο ζήτημα. Προφανώς η κρίση αυτή του κορωνοϊού και η ανάγκη του ανθρώπου να αισθανθεί ασφαλής και να είναι αποστασιοποιημένος, ευνόησε πάρα πολύ τη μίσθωση πολυτελών κατοικιών. Σε κάθε περίπτωση όμως, ξέρετε αυτό είναι μία τάση η οποία υπάρχει στο ταξίδι και η οποία κατά την άποψή μου, μετά και την πανδημία, θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο και είναι καλό, αν θέλετε για εμάς που ασχολούμαστε με τον τουρισμό. Είναι ένα καλό ερέθισμα για να δούμε πώς θα εξελιχθεί τα επόμενα χρόνια ο τουρισμός μας, ο ελληνικός τουρισμός, το ελληνικό τουριστικό προϊόν, το οποίο αν πριν από την πανδημία είχε ανάγκη μετεξέλιξης, τώρα η ανάγκη αυτή είναι ακόμα πιο επιτακτική.
ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΟΛΑΔΑ: Μάλιστα. πρόεδρε σας ευχαριστώ θερμά, να σας συγχαρώ για το διαμάντι που έχετε στη Θεσσαλονίκη και συμβάλλετε στο να είναι ακόμα πιο ωραία η ωραιότερη πόλη της χώρας, λέω εγώ για να ευλογήσω τα γένια μας, τη δική μας πόλη, σας ευχαριστώ πολύ, καλημέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ: Κι εγώ σας ευχαριστώ, να είστε καλά. Καλημέρα.
