Κυρίες και Κύριοι,
Μία πρώτη γενική και οριζόντια επισήμανση είναι ότι πρόκειται για μία ιδιαίτερα εμπεριστατωμένη και αναλυτική μελέτη, η οποία μπορεί να αποτελέσει σημαντική βάση και για την καταγραφή της κατάστασης στον τομέα της εργασίας όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα και θα εξελιχθεί το επόμενο διάστημα και ως προς την αποτύπωση των προβλημάτων και την υποβολή προτάσεων και μέτρων για την αντιμετώπισή τους. Σχετικά με ορισμένα ειδικότερα σχόλια – παρατηρήσεις που έχουμε πρόκειται να καταθέσουμε εγγράφως τις απόψεις μας.
Η αδήλωτη εργασία, δεν είναι ένα απλό κοινό πρόβλημα, είναι μία μάστιγα για την οικονομία, για την αγορά, για την κοινωνία. Με πολλές και σύνθετες πτυχές και προεκτάσεις που απλώνονται σε όλο το φάσμα της απασχόλησης, της επιχειρηματικότητας και των εργασιακών σχέσεων. Είναι ένα φαινόμενο που καθρεπτίζει τις παθογένειες και τις αδυναμίες του πολιτικού μας συστήματος, των κρατικών διοικητικών και ελεγκτικών μηχανισμών αλλά και τις νοοτροπίες που απαντώνται στην αγορά και που είναι, πια – λόγω και των φορολογικών και χρηματοπιστωτικών συνθηκών που βιώνουμε αυτό το διάστημα – εντονότερες σε συγκεκριμένους επαγγελματικούς τομείς και δραστηριότητες.
Η αδήλωτη εργασία τροφοδοτείται από τα δύο μεγαλύτερα διαχρονικά δεινά της ελληνικής πραγματικότητας, τη εισφοροδιαφυγή και την φοροδιαφυγή ή φορο-αποφυγή. Τροφοδοτείται επίσης αφενός μεν από τις αρνητικές επιπτώσεις των φορολογικών και ασφαλιστικών πολιτικών του κράτους στην αγορά, αφετέρου δε από την περιορισμένη αποτελεσματικότητα των ελεγκτικών μηχανισμών και τον βαθμό οργάνωσής τους.
Η σχέση μεταξύ των δύο, είναι αντιστρόφως ανάλογη και άμεσα εξαρτώμενη, κάτι που προκύπτει χωρίς καμία αμφιβολία και μέσα από την μελέτη. Όσο περισσότερο επιβαρύνεται η αγορά με φόρους, υποχρεώσεις και πρόσθετα κόστη, τόσο τα φαινόμενα αυτά εντείνονται. Και όσο οι μηχανισμοί του κράτους υπολειτουργούν, τόσο μεγαλύτερη είναι η ζημιά για όλους. Και για το δημόσιο και για τους συνεπείς – ή όσους προσπαθούν να είναι συνεπείς και νομοταγείς – εργοδότες και για τους εργαζόμενους.
Εν ολίγοις, ζούμε την καταστροφική εμμονή σε έναν ατέρμονο φαύλο κύκλο. Το κράτος δεν μπορεί να πατάξει, ούτε καν να περιορίσει την αδήλωτη οικονομία και εργασία είτε επειδή δεν είναι επαρκώς οργανωμένο, είτε για άλλους λόγους, π.χ. διαφθορά. Επομένως δεν πετυχαίνει τους στόχους του. Και τι κάνει; Εξακολουθεί να φορτώνει διαρκώς με φόρους και επιβαρύνσεις.
Όπως δείχνουν τα στοιχεία της μελέτης, αλλά και αυτά του ΟΟΣΑ που δημοσιοποιήθηκαν προ ημερών, οι επιβαρύνσεις και οι φόροι που επιβάλλονται σε έναν μισθό, είναι πρωτοφανείς και συντριπτικοί, και για τον εργοδότη και για τον εργαζόμενο, καθώς αφορούν σε πάνω από το μισό αυτού του μισθού! Απορούμε πραγματικά πως είναι δυνατόν να μιλούν κάποιοι για ανάπτυξη και ανάκαμψη της οικονομίας, σε μία τόσο υπερφορολογημένη, «αποξηραμένη», λόγω έλλειψης ρευστότητας και μειωμένων τζίρων, αγορά!
Την ίδια ώρα που οι νομίμως λειτουργούσες επιχειρήσεις υπόκεινται σε αυτήν την καταιγίδα φόρων και επιβαρύνσεων, γίνονται κινήσεις από πλευράς Πολιτείας που ευνοούν εγκληματικά την μαύρη οικονομία. Όπως με ικανοποίηση διαπιστώνουμε ότι θίγεται στη μελέτη, η κατάργηση του ελάχιστου χρόνου μισθώσεων τον περασμένο Νοέμβριο, έχει δημιουργήσει μία τεράστια παρα-οικονομία στον χώρο της διαμονής, με δεκάδες χιλιάδες ακίνητα ιδιωτών να προσφέρονται σε επισκέπτες χωρίς κανέναν έλεγχο, χωρίς κανένα θεσμικό πλαίσιο, χωρίς ουσιαστικά να υπάρχουν σε κανένα φορολογικό ή εργασιακό «χάρτη». Οι απώλειες του δημοσίου μόνον από αυτήν την παραοικονομία, υπολογίζονται σε άνω των 270 εκατ. Ευρώ ετησίως.
Ο Τουρισμός συγκαταλέγεται, σύμφωνα με τη μελέτη, μεταξύ των τομέων όπου παρατηρείται η μεγαλύτερη επιρρέπεια στην αδήλωτη εργασία. Είναι όμως στην πραγματικότητα; Αν δούμε την επιμέρους κατανομή των σχετικών ποσοστών, ανά τομέα, βρίσκεται σε χαμηλότερη θέση έναντι άλλων κλάδων, με σημαντικά μικρότερη συνεισφορά στο ΑΕΠ και στην απασχόληση.
Εδώ επιτρέψτε μου να παραθέσω ορισμένα βασικά στοιχεία για τον Τουριστικό Τομέα, ο οποίος τα τελευταία χρόνια καταβάλλει τεράστια και επίπονη προσπάθεια να αυτορυθμιστεί και να διασφαλίσει τη νομιμότητα και την ειρήνη στις εργασιακές του σχέσεις.
Ο Τουρισμός αντιπροσωπεύει περίπου το 20% της απασχόλησης, και περιλαμβάνει μεγάλο φάσμα επαγγελμάτων και ειδικοτήτων εργαζομένων, από σχεδόν όλες τις ηλικιακές και δημογραφικές ομάδες του πληθυσμού.
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα ολοκληρωμένα στοιχεία για το 2015, μία χρονιά κατά την οποία είχαμε συνεχείς ανατροπές και μεγάλες «εκπλήξεις», σε επίπεδο πολιτικών εξελίξεων και οικονομίας, οι τουριστικές επιχειρήσεις (στοιχεία ΙΚΑ):
- Αύξησαν 6% τον όγκο απασχόλησης των μισθωτών.
- Οι συνολικές αποδοχές των μισθωτών του τομέα άγγιξαν τα 4 δισ. Ευρώ, αυξημένες κατά 200 εκατ. σε σχέση με το 2014.
- Οι συνολικές εισφορές του τομέα προς το ΙΚΑ άγγιξαν το 1,7 δισ. Ευρώ.
Ειδικά ο ξενοδοχειακός κλάδος, τήρησε απαρέγκλιτα και την προσήλωσή του στην ανάγκη ομαλών εργασιακών σχέσεων, εργασιακής ειρήνης και κοινωνικής συνοχής. Ξενοδόχοι και ξενοδοχοϋπάλληλοι υπογράψαμε πρόσφατα την τρίτη κατά σειρά, από το 2012, Κλαδική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Η Σύμβαση προβλέπει τη διατήρηση του κατώτατου μισθού στα ξενοδοχεία στο επίπεδο των 761 ευρώ για τον πρώτο χρόνο, καθώς και αύξηση 1% από την 1η Απριλίου 2017. Πρόκειται για την τρίτη Κλαδική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που υπογράφουν οι δύο πλευρές, από το 2012, η οποία διατηρεί το σύνολο των επιδομάτων και των θεσμικών διασφαλίσεων των προηγουμένων Συμβάσεων.
Το θέμα της υποχρεωτικής ισχύος και εφαρμογής των Συλλογικών Κλαδικών Συμβάσεων, θίγεται στη Μελέτη και κατά την άποψή μας, αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για τη διασφάλιση της ισονομίας και της δικαιότερης διαχείρισης των εργασιακών σχέσεων.
Θα ήθελα να επισημάνω ότι ο Τουριστικός Τομέας:
- Εδώ και τουλάχιστον τρία χρονιά, ζητεί την πλήρη μηχανογράφηση, μέσω των κατάλληλων ηλεκτρονικών συστημάτων της καταβολής μισθοδοσίας και ασφαλιστικών εισφορών.
- Είναι σύμφωνος με την εφαρμογή των ηλεκτρονικών συναλλαγών, υπό ορισμένες προϋποθέσεις που έχουν να κάνουν κυρίως με το κόστος αυτής της διαδικασίας, όπως π.χ. τις προμήθειες των τραπεζών και άλλων παρόχων.
- Θεωρεί, κατ’ αρχήν θετική την πρόταση για υλοποίηση πιλοτικής εθελοντικής πρωτοβουλίας ευθύνης εφοδιαστικής αλυσίδας.
- Τέλος, πιστεύουμε ότι θα είναι καθοριστική η σημασία θέσπισης κινήτρων και για τις επιχειρήσεις και τους εργοδότες, αλλά και για τους πελάτες-καταναλωτές, στην κατεύθυνση όσων προτείνονται στη μελέτη.
Κλείνοντας, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι ο ΣΕΤΕ είναι πρόθυμος να πρωτοστατήσει σε κάθε προσπάθεια εξυγίανσης της αγοράς εργασίας και διαμόρφωσης διάφανων και δίκαιων κανόνων για όλους, μέσω ευέλικτων και ρεαλιστικών θεσμικών πλαισίων.
Αυτό, όμως δεν μπορεί να επιτευχθεί με στυγνές φοροεισπρακτικές λογικές και ένα αναποτελεσματικό κράτος ως προς τη διασφάλιση της νομιμότητας και της εισπραξιμότητας και χωρίς ένα ισόρροπο αναπτυξιακό πλέγμα δυναμικών παρεμβάσεων για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Γιάννης Ρέτσος
Α Αντιπρόεδρος ΔΣ
